نحوه ی نوشتن چکیده مقاله

چرا چکیده مقاله مهم ترین بخش مقاله است؟

برای نویسندگان حرفه ای، آماده کردن چکیده مقاله کار چندان سختی نیست. چکیده نویسی چندین قرن است که وجود دارد اما بعضی از نویسندگان نوشتن چکیده مقاله را مهم نمی دانند از این رو وقت زیادی برای آن نمی گذارند و وقتی چکیده مقاله یا مجله ی آن ها را می خوانیم، به این موضوع پی می بریم که صرفا رفع تکلیف شده است در صورتی که ،چکیده یک کتاب یا تحقیق، آن تحقیق و نویسنده ی تحقیق را مختصر و مفید معرفی می کند. این روزها که حرف از هرچیزی که می شود دنیایی از اطلاعات در آن رابطه وجود دارد به همین دلیل جستجوگران و محققان گزیده خوانی را ترجیح می دهند، بنابراین اول به چکیده مقاله نگاهی می اندازند و بعد ترغیب می شوند به خواندن یا نخواند اصل مقاله. پس نیاز است نویسنده به اندازه کافی به آماده کردن چکیده توجه کند و در صورت ضرورت، به یادگیری و تعلیم آن بپردازد. در مجموع بعد از عنوان، چکیده مقاله مهم ترین بخش مقاله است. در این مطلب قصد داریم به طور کلی چگونگی نوشتن چکیده را بررسی کنیم و به شاخصه های یک چکیده ی درست اشاره کنیم.

تعاریف بسیاری از چکیده ارائه شده است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم :

چکیده چیست؟

چکیده مقاله خلاصه ای از بخش های مهم ویژه یک مقاله است که به صورت مختصر به آن ها اشاره شده است و گاهی شامل لیست عبارات و لغات کلیدی مقاله است.

چکیده مقاله با خلاصه چه فرقی دارد؟

برخی خلاصه و چکیده را یک منظور می دانند درصورتی که باهم تفاوت دارند:

• خلاصه ی یک مبحث، به منظور بیان چیز های کلی آن مسئله و نپرداختن به مسائل جزئی می باشد؛ در صورتی که چکیده مقاله گاهی به معنای بیان نکات ریز یک مدرک علمی مهم می باشد.
• در خلاصه گاهی به بیان مسائل مهم پرداخته نمی شود اما در چکیده باید نکات مهم مختصر بیان شود.
• خلاصه یعنی موضوع را با سند برای دسته هایی که از نظر سنی ،فکری و یا شخصیتی در موقعیت مشخصی هستند، قابل استفاده شود اما چکیده برای انتخاب آسان و جستجوی موضاعات به شمار می آید.
• خلاصه، از یک منبع مثل کتاب تهیه می شود اما چکیده به صورت عمده از مقالات تهیه می شود.

اهداف نوشتن چکیده مقاله

چکیده در برآورد مدرک و ارتباط نهفته خواننده با مقاله کمک رسان است. منظور از مدرک می تواند مجله، رساله،گزارش و… باشد .

دانشجویان و محققانی که می خواهند گنجینه اطلاعاتشان همیشه بروز باشد باوجود حجم بسیار مقالات و وقت کم قادر نیستند همه مطالب را بخوانند از این رو چکیده ها در حجم کم و ساختار یکپارچه کمک رسان آن ها هستند و همچنین امر جستجو و انتخاب را برای آن ها آسان می کند.

مقالات علمی در زبان های بسیاری انتشار یافته اند در صورتی که شاید یک شخص فقط یک یا دو زبان بلد باشد. چکیده های مجلات علاوه بر چکیده زبان اصلی اغلب به زبان انگلیسی نیز ترجمه و منتشر می شوند که در انتهای مقالات ارائه می شوند.

انواع چکیده ها

چکیده مقالات از لحاظ ساختاری در دو گروه قرار دارند:

چکیده بی ساختار: یک خلاصه یک بندی می باشد که به طور متوالی نوشته می ‌شود و مخصوص مقالات کوتاه است.

معمولاً بند اول مقاله یا مقدمه به آن اختصاص دارد.

چکیده ساختارمند: در این مدل چکیده چند بند قرار دارد: مقدمه، شیوه ی کار، نتیجه گیری و بحث که هر قسمت با سرتیتر مخصوص به خود در چکیده وجود دارد. قالب اساسی یک چکیده به این صورت است اما گاهی بعضی قسمت ها مثل هدف یا چارچوب به آن اضافه می‌ شود.

چکیده های باساختار، امتیاز کیفیتی بیشتری در مقایسه با غیرساختار ها دارند؛ زیرا واضح تر و قابل فهم تر هستند و اغلب برای مقالات بلند استفاده می شوند.

چکیده مقالات از لحاظ محتوا در دو دسته توصیفی (رهنما) و اطلاع دهنده (تمام نما) و تلفیقی قرار دارند که رایج ترین چکیده ها هستند:

چکیده ی توصیفی یا رهنما خیلی مختصر است و به سرعت اماده می شود و در مقاله های غیررسمی، گزارشات بدون نتایج و مذاکرات می تواند در فرم بند اول برای معرفی عنوان متن اصلی باشد. در چکیده توصیفی، اصطلاحات ” بحث شده است ” یا ” بررسی شده است ” بسیار وجود دارد، به این خاطر که هنوز نتیجه بحث و بررسی مشخص نیست. این چکیده اطلاعاتی را بیان می کند که در اصل کار وجود دارد. در این مدل چکیده، اصل مقاله قضاوت نخواهد شد و نتیجه گیری ها بیان نمی شود. در چکیده ی توصیفی، کلمات کلیدی استفاده شده در مقاله با ه

م ترکیب می شوند.

به عبارتی این نوع چکیده می گوید:

مقاله شامل چه اطلاعاتی است و اهداف و شیوه ها و گستره ی مقاله را بیان می کند.

چکیده رهنما برای گزارشاتی که موضوعات گوناگونی را شامل می شوند، این نوع چکیده گزینه خوبی است.

چکیده اطلاع دهنده، جامع ترین و متداول ترین چکیده است و تهیه آن نسبت به سایر چکیده ها مشکل تر است چرا که تا جایی که ممکن است باید اطلاعاتی که در مقاله وجود دارد را ارائه بدهد و نسبت به دیگر چکیده ها طولانی تر است. عموما دربردارنده ی ۱۰ الی ۲۰ درصد اطلاعات اصلی کار است و حداکثر 2 صفحه است، علاوه بر ارائه اطلاعات چکیده توصیفی، نتیجه گیری ها، پیشنهادات نویسنده و اطلاعاتی را در مورد قسمت های اصلی گزارش بیان می کند، به صورتی که خواننده با خواندن آن می تواند تا حدی درجریان محتوای مقاله اصلی قرار بگیرد.

در چکیده آگاهی دهنده جملات عموما طولانی تر از متن می باشند چرا که هر جمله بیش از یک موضوع را بیان می کند. این نوع چکیده بیانگر نتایج آماری است (اصل نتایج).

چکیده تمام نما برای نوشتن چکیده گزارشات دقیق، تجربی، پژوهشی و حرفه ای که روی مطلبی یکتا تمرکز دارند، پیشنهاد می شود.

مخاطب یک چکیده تمام نما باید بعد از مطالعه چکیده بتواند به راحتی به پرسش های زیر جواب دهد :
*چرا این گزارش را ترتیب داده اید ؟
*چه کار هایی کرده اید ؟
*به چه نتایجی دست یافته اید ؟
* این نتایج  چه کارایی داشتند ؟

چکیده تمام نما_ راهنما (تلفیقی)

بخش هایی از این نوع چکیده مقاله، از نوع چکیده آگاهی دهنده و  بخش هایی از سند (جداول ، نمودار ها، فرمول ها) که زیاد مهم نیستند، مثل چکیده توصیفی نوشته می شوند و وقتی می توان از آن استفاده کرد که بتوان توسط آن، بیشترین اطلاعات را در کمترین خطوط ارائه داد.

چکیده مقالات از لحاظ حجم در سه دسته تلگرافی، عنوانی و معمولی قرار دارند.

چکیده تلگرافی فشرده و کوتاه است، ابتدا چکیده تمام نما یا رهنما تهیه شده سپس حروف اضافی حذف می شوند که درمجموع حداکثر 125 کلمه شود، این مدل چکیده برای تهیه فهرست و کار در کامپیوتر، کاربردی است.

چکیده عنوانی مانند عبارت است و برخی اوقات جایگزین عنوان است، این چکیده وقتی خوب است که عنوان اصلی جهت نشان دادن متن نوشته بسنده کند.

چکیده معمولی:

چکیده مقاله معمولی مطیع قوانین سازمان تولید کننده می باشد.

چکیده مقالات از لحاظ گرایش در دو دسته عام و جهت گرفته قرار دارند.

چکیده مقالات از لحاظ تهیه کننده در دو دسته مولف و حرفه ای قرار دارند.

چکیده مقالات از لحاظ شیوه در دو دسته دستی و ماشینی قرار دارند.

انواع دیگر مقالات برهیخته، منتقدانه، بیان راهنما، آماری، نکات مهم، عنوان متن نما، گزاره ای و رمزگذاری شده می باشند.

شاخصه های یک چکیده مقاله خوب

کوتاه ،دقیق و روشن باشد
یک یا دو بند جدا و یکپارچه باشد
جملات چکیده خبری و کوتاه باشند
جملات ساده باشند تا مطلب به درستی برای خواننده قابل درک باشد.

صفت های غیر ضروری، واژه های مترادف و تکراری نداشته باشد.
شامل کلمات کلیدی و عبارت های فنی و علمی مقاله باشد.

روال نوشتن یک چکیده مقاله چگونه است؟

1. چکیده باید بعد از تمام شدن تحقیق انجام شود، متن و مقدمه مقاله را به منظور تهیه چکیده دوبار مطالعه کنید و نکات مهم را علامت گذاری کنید و کلید واژه ها را نیز لیست کنید.
2. بدون مشاهده اصل کار، نکات مهم بدست آمده از محتوی را به شکل یک بند یکپارچه پیش نویس نمایید، درضمن از روی متن اصلی رونویسی نکنید. کلیدواژه ها را نیز پیش نویس کنید، بعد از چندبار بازبینی و کم و زیاد نمودن نکات و رفع نواقص، آن را منتشر کنید.

نکته: در نوشتن چکیده به جای استفاده از گفته های دیگران، تفسير خودتان را ارائه دهید.

نکته: در چكيده ضرورتی به ذکر منبع نیست.

نکته: در نوشتن چکیده شما فقط باید مثل یک داور بی طرف یافته ها خود را بگویید و کار خود را ارزشیابی نکنید. برای نمونه نوشتن اصطلاح “در این گزارش برتر …” یا “برگزیدن نمونه با توجه و دقت بالایی انجام شد” بی‌طرفی شما را نفی می کند.

با توجه به مطالب بیان شده، توصیه ما این است که موقع نوشتن چکیده گزارش، زمان و دقت کافی خرج کنید. نتیجه یک مقاله که وقت و هزینه بسیاری از شما گرفته در چکیده مشخص می شود و قادر است در قبول یا رد شدت کارتان موثر باشد.

پیشنهاد آخر ما این است که چکیده مقالات معتبر را بخوانید و نمونه های چکیده قرار داده شده را نیز بررسی کنید.

میزان اهمیت چکیده و اصول نگارش آن را فراموش نکنید زیرا در اغلب از بانک‌ های اطلاعاتی مثل پاب مد و گوگل اسکولار، فقط چکیده مقالات نشان داده می شود.

دانلود چند نمونه چکیده مقاله

برای آشنایی مخاطبین عزیز نمونه چکیده مقاله های زیر را میتوانید دانلود نمایید:

دانلود نمونه چکیده 1- فایل word

دانلود نمونه چکیده 2- فایل word

دانلود نمونه چکیده 3- فایل word

دانلود نمونه چکیده 4- فایل pdf

دانلود نمونه چکیده 5- فایل pdf