جستجوی منابع علمی; از کجا آغاز کنیم؟!

عرض ادب

بارها پیش اومده که دوستان بسیاری از این دست سوالات رو از من پرسیدن:

مقاله در مورد فناوری سیستمهای آبندیی تجهیزات و وسایل متحرک زیر آبی در اعماق زیاد. میخواهم. رشته ی ساخت وتولید. شاخه ی مکانیک

اگه بخوام بدونم چه ژورنال هایی در زمینه من کار میکنن، چه باید بکنم؟

من میخوام یه ریپورت در مورد موضوع … بنویسم. میخوام مطمئن شم کسی قبلا چنین کاری انجام نداده. چیکار کنم؟

میخوام با کسایی که در حوزه کاری من فعالیت میکنن در ارتباط باشم. چطوری پیداشون کنم؟

آخرین مقالات منتشر شده در حوزه کاریم رو چطوری پیدا کنم؟

و یا از این دست سوالات:

من به دنبال کتابی در مورد طراحی ضرب کننده های دیجیتال میگردم. میشه برام پیدا کنید؟!

من میخوام پایان نامه هایی که در حوزه کاری ام تا حالا کار شده رو پیدا کنم. کجارو باید بگردم؟

سعی میکنیم در این مقاله به تمام این سوالات بصورت جامع و کامل پاسخ دهیم.

جستجوی مقاله

برای جستجوی مقالات، در ابتدا باید با پایگاه های اصلی رشته خود آشنا شوید. مثلا برای رشته برق مهمترین پایگاه  IEEE می باشد. این پایگاه ها بدلیل جامعیتی که دارند براحتی با چند جستجوی ساده در گوگل مشخص می شوند. جستجوی خود را از پایگاه های اصلی رشته خود آغاز کنید. معمولا اکثر مقالات معتبر در رشته شما در همین پایگاه های اصلی منتشر شده اند. سپس سراغ موتور های جستجوی آکادمیک دسترسی باز بروید. معروفترین این موتورها، گوگل اسکولار می باشد. با جستجو در موتور اسکولار گوگل، علاوه بر اینکه جستجوی خود را محدود به یک پایگاه خاص نکرده اید، می توانید مقالات مرجع حوزه کاری خود را نیز پیدا کنید.

از مقالات مرجع، به عنوان رفرنس اکثر مقالات معتبر استفاده می شود. بنابراین می توانید بسیاری از مقالات مرتبط با موضوع تحقیق خود را از این طریق پیدا کنید. برای انجام یک جستجوی دقیقتر و پاسخ به تمامی سوالاتی که در ابتدای این مطلب بیان شد، باید به سراغ پایگاه های چکیده نامه بریم. به بیان ساده، پایگاه های چکیده نامه حاوی چکیده مقالات منتشر شده و یا حتی در حال چاپ مجموعه وسیعی از ناشرین جهانی هستند. بنابراین با جستجوی دقیق در پایگاه های چکیده نامه، میتوانید اطمینان پیدا کنید که اکثر مقالات مرتبط با حوزه کاری خود را مشاهده کرده اید. معروفترین پایگاه چکیده نامه جهان Scopus می باشد. پوشش موضوعی آن شامل تمام حوزه های علوم می شود. در اینجا راهنمای متنی و در اینجا راهنمای ویدئویی این پایگاه توضیح داده شده است.

از دیگر پایگاه های چکیده نامه می توان به Web of Science با پوشش موضوعی تمام علوم، Engineering Village با پوشش موضوعی رشته های مهندسی، MathSciNet با پوشش موضوعی علوم ریاضی و Reaxys با پوشش موضوعی شیمی و علوم وابسته به آن اشاره کرد.

در اینجا راهنمای یافتن مقاله را به اتمام رسانیده و به سراغ جستجوی کتاب می رویم.

جستجوی کتاب

برای جستجوی کتاب، در ابتدا باید به سراغ منابع رایگان رفت. اکثر سایت های دانلود رایگان کتاب، روسی هستند. بنابراین می توانید با یک جستحوی دقیق در منابع روسی به اکثر این پایگاه ها دست پیدا کنید. در اینجا تنها به معرفی Libgen اکتفا میکنیم. آخرین آدرس ورود به این سایت را همواره می توانید در صفحه  ویکی پدیا این سایت مشاهده کنید.

پس از آن به سراغ منابع پولی دانلود کتاب بروید. برای یک جستجوی جامع در منابع غیر رایگان ولی تحت اشتراک دانشگاه ها به سراغ Worldcat بروید. سایت ورلدکت شامل اطلاعات کتابشناختی کلیه کتابخانه های دانشگاهی و غیر دانشگاهی جهان می باشد. بنابراین با جستجو در این پایگاه، متوجه خواهید شد که کتاب مد نظر شما تحت اشتراک کدام دانشگاه یا موسسه و مهمتر از آن از طریق کدام پایگاه (ناشر) قابل دسترسی است.

سایت ورلد کت نسخه دسترسی باز سایت FirstSearch می باشد. بنابراین برای یک جستجوی دقیقتر باید به سراغ این سایت بروید.

در صورتی که ناشر کتاب مد نظر خود را از طریق ورلد کت و یا FirstSearch پیدا نکردید، باید با یک جستجوی پیشرفته گوگل در منابع پایگاه های کتاب تحت اشتراک دانشگاه ها به دنبال کتاب خود بگردید. از مهمترین ناشرهای کتابی که با دانشگاه ها قرارداد دارند می توان به سایت های زیر اشاره کرد:

• Ebsco (شامل بیش از 700 هزار کتاب)
• EBL (بیش از 700 هزار کتاب)
• Ebrary (بیش از 400 هزار کتاب)
• MyiLibrary (بیش از 40 هزار کتاب)
• CRCnetBASE (بیش از 14 هزار کتاب)
• Springer (بیش از 160 هزار کتاب)
• Sciencedirect (بیش از 20 هزار کتاب)
• Taylor & Francis eBooks (بیش از 50 هزار کتاب)
• …

در صورتی که در این منابع نیز کتاب خود را پیدا نکردید جستجوی خود را به اتمام برسانید، چرا که به احتمال قوی کتاب مد نظر شما تنها در فروشگاه های فروش کتاب نظیر آمازون یافت می شود.

جستجوی پایان نامه

جستجوی پایان نامه به پیچیدگی جستجوی مقاله و بدتر از آن کتاب نیست! چرا که پایان نامه های اکثر دانشگاه های خارجی بصورت رایگان منتشر شده است. بنابراین با یک جستجوی کمی پیشرفته در گوگل می توان به آن ها دست یافت. بعضی دانشگاه ها نیز دسترسی به پایان نامه های خود را تنها محدود به دانشجویان آن دانشگاه کرده اند که باز میتوان به این پایان نامه ها دست یافت. در صورتی که به منابع بیشتری برای دانلود پایان نامه نیاز داشتید باید به سراغ دیتابیس پایان نامه پایگاه ProQuest بروید. این دیتابیس شامل بیش از یک میلیون و نهصد هزار پایان نامه از دانشگاه های آمریکای شمالی می باشد.

در این مقاله سعی نمودم بصورت خلاصه مسیر یک جستجوی علمی را به شما شرح دهم. در این راهنما از پرداختن به ریز مطالب خودداری کردیم. بنابراین در صورتی که نیاز به راهنمایی بیشتر و یا راهنمای کار با پایگاه های مختلف دارید در نظرات همین پست بفرمایید.

پایدار باشید.