بخش «تقدیر و تشکر» یکی از اجزای کوتاه اما تأثیرگذار در مقالات علمی است. بسیاری از پژوهشگران هنگام نوشتن مقاله تمرکز خود را روی مقدمه، روش تحقیق یا نتایج می‌گذارند و این قسمت را ساده و کم‌اهمیت می‌پندارند، در حالی‌که همین چند خط می‌تواند نشانه‌ای از دقت، صداقت و حرفه‌ای بودن نویسنده باشد.
در این بخش، نویسندگان به شکل رسمی از افرادی یا سازمان‌هایی یاد می‌کنند که به نوعی در مسیر انجام پژوهش یاری‌رسان بوده‌اند. گاهی این قدردانی مربوط به حمایت مالی یک نهاد پژوهشی یا دانشگاه است، گاهی به مشاوره‌های علمی یا آماری یک همکار، و گاهی هم به کمک‌های فنی، آزمایشگاهی یا حتی ویرایش زبانی. هرچند نقش این افراد به اندازه‌ای نیست که نامشان در فهرست نویسندگان بیاید، اما بدون همراهی آن‌ها رسیدن به نتیجه ممکن نبود.
تقدیر و تشکر فقط یک رسم ادبی نیست؛ بلکه بخشی از شفافیت علمی به حساب می‌آید. ذکر دقیق حمایت‌های مالی و سازمانی نشان می‌دهد منابع پژوهش از کجا تأمین شده است. قدردانی از افراد نیز روحیه‌ی همکاری و کار گروهی در پژوهش را برجسته می‌کند. همین نکات باعث می‌شود این قسمت، جایگاه مقاله را در نگاه خوانندگان و داوران علمی معتبرتر کند.
به همین دلیل، بیشتر مجلات علمی برای این بخش دستورالعمل‌های مشخصی دارند و از نویسندگان می‌خواهند آن را دقیق، کوتاه و شفاف بنویسند. در ادامه‌ی مقاله، به اصول درست نگارش تقدیر و تشکر، نکات اخلاقی آن و نمونه‌هایی که می‌تواند الگوی خوبی برای پژوهشگران باشد خواهیم پرداخت.
جایگاه تقدیر و تشکر در مقاله
بخش تقدیر و تشکر جای ثابتی در ساختار مقالات علمی دارد و تقریباً در همه‌ی ژورنال‌ها در انتهای مقاله قرار می‌گیرد. این بخش درست بعد از متن اصلی (شامل بحث یا نتیجه‌گیری) و معمولاً پیش از بخش‌هایی مانند منابع، پیوست‌ها یا تضاد منافع نوشته می‌شود. چنین جایگاهی باعث می‌شود خواننده ابتدا با محتوای علمی و نتایج تحقیق روبه‌رو شود و سپس در پایان، با اطلاعات تکمیلی درباره‌ی حمایت‌ها و همراهی دیگران آشنا گردد.
البته ممکن است بسته به مجله یا ناشر تفاوت‌های کوچکی در جایگاه این بخش دیده شود. برای مثال:
- در بسیاری از مجلات علوم پزشکی و علوم انسانی، تقدیر و تشکر دقیقاً پیش از منابع ذکر می‌شود.
- در مجلات مهندسی مانند IEEE، این بخش معمولاً پس از متن اصلی و قبل از بخش ضمیمه یا مراجع قرار می‌گیرد.
- برخی ناشران مانند Springer یا MDPI، بخش تقدیر و تشکر را همراه با بخش‌های دیگری مثل «حمایت مالی» یا «تضاد منافع» در انتهای مقاله می‌آورند.
با وجود این تفاوت‌ها، اصل ماجرا تغییر نمی‌کند: جای تقدیر و تشکر همیشه در پایان مقاله است؛ جایی که خواننده پس از مطالعه‌ی کل پژوهش، با افرادی و نهادهایی آشنا می‌شود که در شکل‌گیری تحقیق سهم داشته‌اند. این جایگاه، هم از نظر ساختاری منطقی است و هم از نظر اخلاقی، زیرا قدردانی را به‌عنوان آخرین پیام نویسنده به مخاطب ثبت می‌کند.
اصول نوشتن تقدیر و تشکر در مقاله
نوشتن تقدیر و تشکر یکی از بخش‌هایی است که بسیاری از نویسندگان آن را ساده می‌پندارند، اما در واقع نیازمند دقت و توجه ویژه است. این قسمت کوتاه اگر درست نوشته شود، می‌تواند هم حرفه‌ای بودن مقاله را نشان دهد و هم احترام نویسنده به افرادی که در روند پژوهش نقش داشته‌اند را برجسته کند. رعایت چند اصل کلیدی در نگارش تقدیر و تشکر، باعث می‌شود متن نهایی شفاف، رسمی و مطابق با استانداردهای علمی باشد.
کوتاه، دقیق و هدفمند بنویسید
تقدیر و تشکر جایی برای داستان‌گویی یا بیان احساسات شخصی نیست. این بخش باید فقط شامل اطلاعات ضروری باشد. اگر خیلی طولانی شود یا پر از جملات ادبی باشد، از نگاه داوران غیرحرفه‌ای به نظر می‌رسد.
چطور بنویسم؟
- یک پاراگراف کوتاه ۴ تا ۶ جمله‌ای کافی است.
- فقط کمک‌های علمی، فنی یا مالی را ذکر کنید.
- از بیان تشکر شخصی (مثل خانواده یا دوستان) مگر در مقالات دانشجویی/پایان نامه‌ای خودداری کنید.
نمونه درست: «از تمامی همکارانی که در مراحل آزمایشگاهی یاری‌رسان بودند، به‌ویژه گروه فیزیک مواد دانشگاه تهران، قدردانی می‌کنیم.»
نمونه نادرست: «از پدر و مادرم، دوستان عزیزم و همه کسانی که به من روحیه دادند، بی‌نهایت ممنونم.» (احساسی و غیرعلمی)
لحن رسمی و علمی داشته باشید
تقدیر و تشکر بخشی از یک متن علمی است و باید با همان رسمیت و جدیت نوشته شود. استفاده از جملات روشن، محترمانه و مستقیم بهترین انتخاب است. به‌کار بردن عبارات صمیمی یا احساسی (مثل «بی‌نهایت ممنونم» یا «از صمیم قلب قدردانم») متن را غیرعلمی می‌کند و از استانداردهای مقالات پژوهشی دور می‌سازد.
چطور بنویسم؟
- جملات کوتاه و مستقیم بسازید.
- از واژه‌هایی مانند «تشکر می‌کنیم»، «قدردانی می‌کنیم» یا «سپاسگزاریم» استفاده کنید.
- نقش فرد یا سازمان را دقیق و رسمی ذکر کنید (مثلاً «برای مشاوره آماری» یا «برای فراهم‌سازی تجهیزات آزمایشگاهی»).
- از عبارت‌های صمیمانه یا غیررسمی خودداری کنید.
نمونه درست:
فارسی: «از دکتر نرگس مرادی بابت راهنمایی‌های آماری ارزشمند ایشان سپاسگزاریم.»
انگلیسی: We are grateful to Dr. Narges Moradi for her valuable statistical guidance.
نمونه نادرست:
«از خانم مرادی عزیزم خیلی ممنونم که زحمت کشید.» (غیررسمی، احساسی و غیرعلمی)
ذکر دقیق و کامل نام‌ها
یکی از مهم‌ترین نکات در تقدیر و تشکر، ثبت درست و کامل نام افرادی است که از آن‌ها قدردانی می‌شود. نوشتن نام ناقص یا مبهم نه‌تنها غیرحرفه‌ای به نظر می‌رسد، بلکه ممکن است حق افراد یا سازمان‌ها نادیده گرفته شود. این موضوع در پژوهش‌های علمی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چون تقدیر و تشکر به‌نوعی سند رسمی همکاری‌هاست.
چطور بنویسم؟
- برای افراد، همیشه نام و نام خانوادگی کامل بیاورید (مثلاً «مریم احمدی» نه «خانم احمدی» یا «مریم»).
- استفاده از القاب (دکتر، مهندس، پروفسور) تنها در صورتی لازم است که مجله تأکید کرده باشد. در غیر این صورت، نام کامل کفایت می‌کند.
- برای سازمان‌ها، نام کامل و رسمی نوشته شود (مثلاً «پژوهشگاه صنعت نفت»، نه «پژوهشگاه نفت» یا «آزمایشگاه نفت»).
- از نوشتن نام به شکل مخفف یا غیررسمی خودداری کنید.
نمونه:
فارسی: «از پژوهشگاه صنعت نفت بابت فراهم‌سازی تجهیزات آزمایشگاهی قدردانی می‌کنیم.»
انگلیسی: The authors acknowledge the Research Institute of Petroleum Industry for providing laboratory facilities.
رعایت ترتیب منطقی
یکی از نکاتی که باعث حرفه‌ای و منسجم بودن تقدیر و تشکر می‌شود، رعایت یک ترتیب مشخص در نوشتن آن است. اگر افراد و نهادها بدون نظم خاصی نام برده شوند، متن پراکنده و غیرحرفه‌ای به نظر می‌رسد. بیشتر ژورنال‌های معتبر هم یک الگوی مشترک برای این ترتیب پیشنهاد می‌کنند.
چطور بنویسم؟
- متن تقدیر و تشکر را همیشه با حمایت‌های مالی شروع کنید (در صورت وجود).
- سپس از سازمان‌ها و مراکز پشتیبان یاد کنید.
- بعد نوبت به افراد حقیقی می‌رسد: مشاوران علمی، آماری، فنی یا همکارانی که در جمع‌آوری داده‌ها نقش داشتند.
- در پایان، اگر خدماتی مانند ویرایش یا ترجمه انجام شده یا ابزارهای خاصی به کار رفته، باید به آن‌ها اشاره شود.
الگوی استاندارد:
۱. حمایت‌های مالی و شماره گرنت‌ها
۲. سازمان‌ها و مراکز پژوهشی یا آزمایشگاهی
۳. افراد حقیقی
۴. خدمات ویژه (ویرایش، ترجمه، نویسندگی پزشکی یا ابزارهای خاص)
نمونه (فارسی):
«این پژوهش با حمایت مالی بنیاد ملی علم ایران (شماره گرنت ۱۴۰۲-۱۲۳۴) انجام شد. نویسندگان از آزمایشگاه مرکزی دانشگاه تهران بابت همکاری در تأمین تجهیزات تخصصی قدردانی می‌کنند. همچنین از خانم مریم احمدی بابت مشاوره‌های آماری و از آقای رضا رضوی بابت همکاری در جمع‌آوری داده‌ها سپاسگزاریم. ویرایش زبان انگلیسی مقاله توسط خانم سارا محمدی (شرکت ویراستاران علمی) انجام شد و هزینه آن توسط نویسندگان پرداخت گردید.»
نمونه (انگلیسی):
This research was funded by the Iran National Science Foundation [Grant No. 1402-1234]. The authors thank the Central Laboratory of the University of Tehran for providing specialized equipment. We are also grateful to Maryam Ahmadi for her statistical advice and Reza Razavi for his assistance in data collection. English language editing was provided by Sara Mohammadi (Scientific Editors Ltd.), funded by the authors.
شفافیت و صداقت در ذکر کمک‌ها
یکی از اصول مهم در نگارش تقدیر و تشکر، صداقت در بیان نوع و میزان کمک‌هاست. هر فرد یا نهادی که به شکل مالی، علمی، فنی یا حتی نگارشی در پژوهش سهم داشته، باید به‌طور روشن ذکر شود. پنهان کردن حمایت‌ها یا مبهم نوشتن آن‌ها، برخلاف اخلاق پژوهشی است و می‌تواند به اعتبار مقاله لطمه بزند. بسیاری از ناشران بین‌المللی حتی تأکید دارند که عدم شفافیت در این بخش می‌تواند موجب رد یا پس گرفتن مقاله شود.
چطور بنویسم؟
- اگر پژوهش با حمایت مالی انجام شده، نام نهاد و شماره گرنت را شفاف بیاورید.
- اگر کسی در تحلیل داده‌ها، طراحی آزمایش یا مشاوره علمی نقش داشته، باید مشخصاً ذکر شود.
- اگر از خدمات ویرایش، ترجمه یا نویسندگی علمی استفاده کرده‌اید، نام فرد یا شرکت و منبع پرداخت هزینه را بنویسید.
- اگر ژورنال درخواست کرده، حتی ابزارهای مورد استفاده (مثل هوش مصنوعی) هم باید شفاف بیان شود.
نمونه (فارسی):
«این پژوهش با حمایت مالی بنیاد ملی نخبگان (شماره گرنت ۱۴۰۲-۵۶۷) انجام شد. نویسندگان از دکتر مریم احمدی بابت راهنمایی‌های آماری و از آزمایشگاه مرکزی دانشگاه تهران بابت در اختیار گذاشتن تجهیزات سپاسگزارند. ویراستاری زبان انگلیسی مقاله توسط خانم سارا محمدی (شرکت ویراستاران علمی) انجام شد و هزینه این خدمات توسط نویسندگان پرداخت گردید.»
نمونه (انگلیسی):
This study was funded by the National Elites Foundation [Grant No. 1402-567]. The authors thank Dr. Maryam Ahmadi for her statistical advice and the Central Laboratory of the University of Tehran for providing equipment. English language editing was provided by Sara Mohammadi (Scientific Editors Ltd.), funded by the authors.
هماهنگی با دستورالعمل ژورنال
هر مجله علمی قوانین و قالب خاص خودش را دارد. حتی اگر متن تقدیر و تشکر از نظر محتوا درست نوشته شده باشد، اما با دستورالعمل نشریه هماهنگ نباشد، احتمال دارد مقاله برگشت بخورد یا نیاز به اصلاح پیدا کند. بنابراین بررسی دقیق راهنمای نویسندگان پیش از ارسال مقاله، یک گام ضروری است.
چطور بنویسم؟
- عنوان بخش را مطابق با خواسته‌ی مجله انتخاب کنید: برخی «Acknowledgment» (مفرد) می‌نویسند و برخی «Acknowledgments» (جمع).
- بعضی ژورنال‌ها بخش‌های جداگانه‌ای برای Funding یا Conflict of Interest دارند. در این صورت، نباید حمایت مالی یا تضاد منافع را در تقدیر و تشکر تکرار کنید.
- برخی ناشران (مانند Nature یا Elsevier) به صراحت بیان می‌کنند که تشکر از داوران ناشناس ممنوع است.
- همیشه متن نهایی را با Guide for Authors همان ژورنال تطبیق دهید تا هیچ مغایرتی وجود نداشته باشد.
نمونه (مطابق با ژورنالی که Funding جدا دارد):
فارسی: «نویسندگان از همکاری اعضای آزمایشگاه مرکزی دانشگاه تهران سپاسگزارند.» (حمایت مالی جدا در بخش Funding ذکر شده است.)
انگلیسی: The authors thank the staff of the Central Laboratory of the University of Tehran for their support.
چه کسانی باید در تقدیر و تشکر ذکر شوند؟
در نوشتن تقدیر و تشکر، اصلی‌ترین نکته این است که تنها افرادی یا نهادهایی ذکر شوند که در انجام پژوهش نقشی مؤثر داشته‌اند، اما سهم آن‌ها به‌اندازه نویسندگی نبوده است. این افراد و سازمان‌ها در چند دسته جای می‌گیرند:
- حامیان مالی: نهادها و موسساتی که هزینه‌های تحقیق را پشتیبانی کرده‌اند. ذکر نام آن‌ها برای شفافیت و رعایت اصول اخلاق پژوهش ضروری است و معمولاً در ابتدای این بخش قرار می‌گیرد.
- سازمان‌ها و مراکز علمی: دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها یا آزمایشگاه‌هایی که تجهیزات، فضای کاری یا امکانات پژوهشی را فراهم کرده‌اند. آوردن نام این مراکز نشان‌دهنده‌ی پشتوانه علمی و فنی تحقیق است.
- افراد حقیقی: اشخاصی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در مسیر تحقیق یاری‌رسان بوده‌اند؛ مانند مشاوران علمی، متخصصان آماری، همکاران فنی یا کسانی که در گردآوری داده‌ها و تحلیل نتایج کمک کرده‌اند.
- خدمات تخصصی و جانبی: افراد یا شرکت‌هایی که در زمینه‌هایی مثل ویرایش زبان، ترجمه متن یا آماده‌سازی مقاله همکاری داشته‌اند. ذکر نام این گروه بخشی از شفافیت علمی و رعایت حقوق مشارکت‌کنندگان است.
در مقابل، برخی نام‌ها جایگاهی در تقدیر و تشکر ندارند. افرادی که سهمشان در حد نویسندگی بوده باید در فهرست نویسندگان ذکر شوند. همچنین آوردن نام خانواده، دوستان یا داوران ناشناس در اغلب مجلات علمی نادرست است و از رسمیت متن می‌کاهد.
به این ترتیب، تقدیر و تشکر باید تنها شامل کسانی باشد که نقشی مکمل در پژوهش داشته‌اند؛ کسانی که بدون حضورشان مسیر تحقیق دشوارتر می‌شد، اما مسئولیت علمی مقاله بر دوش آن‌ها نیست.
نمونه‌های تقدیر و تشکر در مقاله
نوشتن درست متن تشکر و قدردانی در مقاله همیشه آسان نیست و بسیاری از پژوهشگران در انتخاب لحن و جمله‌بندی مناسب دچار تردید می‌شوند. برای ساده‌تر شدن این کار، در ادامه نمونه‌هایی کوتاه و کاربردی به زبان فارسی و انگلیسی ارائه شده است تا نویسندگان بتوانند مستقیماً از آن‌ها الگو بگیرند.
نمونه‌های فارسی
۱. با حمایت مالی
نسخه کوتاه (استاندارد ژورنالی):
«این پژوهش با حمایت مالی بنیاد ملی علم ایران (شماره گرنت ۱۴۰۲-۱۲۳۴) انجام شده است. نویسندگان از آزمایشگاه مرکزی دانشگاه تهران بابت فراهم‌سازی تجهیزات تخصصی و از دکتر مریم احمدی برای راهنمایی‌های آماری سپاسگزارند.»
نسخه کامل‌تر (کاربردی‌تر):
«این پژوهش با حمایت مالی بنیاد ملی علم ایران (شماره گرنت ۱۴۰۲-۱۲۳۴) به انجام رسیده است. نویسندگان از آزمایشگاه مرکزی دانشگاه تهران به‌خاطر در اختیار گذاشتن تجهیزات و پشتیبانی فنی صمیمانه قدردانی می‌کنند. همچنین از دکتر مریم احمدی به‌خاطر ارائه‌ی راهنمایی‌های ارزشمند در زمینه تحلیل آماری داده‌ها و همراهی مستمر ایشان سپاسگزارند.»
۲. بدون حمایت مالی
نسخه کوتاه (استاندارد ژورنالی):
«نویسندگان از همکاری اعضای گروه فیزیک مواد دانشگاه تهران در اجرای آزمایش‌ها و از آقای رضا رضوی بابت جمع‌آوری داده‌ها سپاسگزارند. ویرایش زبان انگلیسی مقاله توسط خانم سارا محمدی (شرکت ویراستاران علمی) انجام شده و هزینه آن توسط نویسندگان پرداخت گردیده است.»
نسخه کامل‌تر (کاربردی‌تر):
«نویسندگان از همکاری ارزشمند اعضای گروه فیزیک مواد دانشگاه تهران که در اجرای آزمایش‌ها و آماده‌سازی نمونه‌ها نقش مؤثری داشتند، صمیمانه قدردانی می‌کنند. همچنین از آقای رضا رضوی بابت تلاش‌های دقیق در جمع‌آوری داده‌ها و ثبت نتایج آزمایشگاهی تشکر می‌شود. در نهایت، ویرایش زبان انگلیسی این مقاله توسط خانم سارا محمدی (شرکت ویراستاران علمی) انجام شده و هزینه آن به طور کامل توسط نویسندگان پرداخت گردیده است.»
۳. متن تشکر از استاد در مقاله
«نویسندگان صمیمانه از دکتر علی حسینی، استاد راهنمای گروه زیست‌شناسی دانشگاه تهران، به دلیل راهنمایی‌های علمی ارزشمند ایشان در طراحی پژوهش، تحلیل داده‌ها و نظارت دقیق بر روند اجرای تحقیق قدردانی می‌کنند. بدون حمایت‌ها و توصیه‌های ایشان، انجام این مطالعه به شکل کنونی ممکن نبود.»
نمونه‌های انگلیسی
1. With Funding
Short version (Journal standard):
This research was funded by the Iran National Science Foundation [Grant No. 1402-1234]. The authors thank the Central Laboratory of the University of Tehran for providing laboratory facilities and Dr. Maryam Ahmadi for her valuable statistical guidance.
Extended version (More descriptive):
This research was supported by the Iran National Science Foundation [Grant No. 1402-1234]. The authors would like to thank the Central Laboratory of the University of Tehran for their continuous technical support and provision of laboratory facilities. Special thanks are also extended to Dr. Maryam Ahmadi for her insightful advice and consistent guidance in statistical analysis.
2. Without Funding
Short version (Journal standard):
The authors thank the Department of Materials Physics at the University of Tehran for their assistance in conducting the experiments and Mr. Reza Razavi for his help in data collection. English language editing was provided by Sara Mohammadi (Scientific Editors Ltd.), funded by the authors.
Extended version (More descriptive):
The authors sincerely thank the Department of Materials Physics at the University of Tehran for their significant support during the experiments and preparation of samples. They also appreciate the efforts of Mr. Reza Razavi for his accurate data collection and recording of experimental results. English language editing was carried out by Sara Mohammadi (Scientific Editors Ltd.), with all costs covered by the authors.
3. Acknowledgment to a Professor
The authors sincerely thank Prof. Ali Hosseini, supervisor at the Department of Biology, University of Tehran, for his valuable guidance in designing the research, providing critical feedback during data analysis, and offering continuous support throughout the study. This work would not have been possible without his supervision and encouragement.
سؤالات متداول
چه کسانی باید در تقدیر و تشکر مقاله ذکر شوند؟
در تقدیر و تشکر باید نام افرادی یا نهادهایی بیاید که نقشی مؤثر اما غیرمستقیم در پژوهش داشته‌اند؛ مانند حامیان مالی، مراکز علمی و آزمایشگاهی، همکاران فنی یا افرادی که مشاوره علمی و آماری داده‌اند. کسانی که سهم نویسندگی دارند باید در فهرست نویسندگان ذکر شوند نه در تقدیر و تشکر.
آیا نوشتن تقدیر و تشکر در مقاله اجباری است؟
خیر، در همه مقالات اجباری نیست. با این حال، بیشتر ژورنال‌ها توصیه می‌کنند این بخش نوشته شود؛ زیرا نشانه شفافیت علمی و رعایت اخلاق پژوهش است. در برخی مجلات، اگر حمایت مالی وجود داشته باشد، ذکر آن در تقدیر و تشکر الزامی است.
آیا می‌توان در مقاله از استاد راهنما تشکر کرد؟
بله. آوردن نام استاد یا راهنمای علمی در تقدیر و تشکر کاملاً رایج است، به‌ویژه زمانی که نقش او در ارائه مشاوره یا بازخوردهای علمی پررنگ بوده است. تنها نکته مهم این است که متن باید رسمی، کوتاه و محترمانه باشد.
متن تقدیم مقاله چه تفاوتی با تقدیر و تشکر دارد؟
«متن تقدیم مقاله» یا Dedication بیشتر در پایان‌نامه‌ها و کتاب‌ها نوشته می‌شود و حالتی شخصی و احساسی دارد (مثلاً تقدیم به والدین یا یک استاد). اما تقدیر و تشکر در مقاله یک بخش رسمی و علمی است که برای اعلام نقش افراد یا نهادهای پژوهشی به کار می‌رود.
آیا می‌توان از خانواده یا دوستان در تقدیر و تشکر مقاله نام برد؟
خیر، در مقالات پژوهشی رسمی بهتر است فقط افراد و نهادهای علمی یا مالی ذکر شوند. آوردن نام خانواده یا دوستان بیشتر در پایان‌نامه‌ها رایج است و در مقالات علمی باعث غیرحرفه‌ای شدن متن می‌شود.
طول مناسب تقدیر و تشکر در مقاله چقدر است؟
بیشتر ژورنال‌ها توصیه می‌کنند متن تقدیر و تشکر کوتاه و در حد یک پاراگراف (۴ تا ۶ جمله) باشد. زیاده‌نویسی یا استفاده از جملات ادبی و احساسی خلاف استانداردهای علمی است.
آیا می‌توان از داوران ناشناس مقاله در تقدیر و تشکر نام برد؟
خیر. تقریباً همه ناشران معتبر (مانند Elsevier و Nature) این کار را ممنوع کرده‌اند. تنها می‌توان به‌طور کلی از فرآیند داوری قدردانی کرد، بدون ذکر نام یا اشاره مستقیم به داوران.
آیا استفاده از هوش مصنوعی باید در تقدیر و تشکر ذکر شود؟
بله. بسیاری از مجلات علمی تأکید کرده‌اند که اگر از ابزارهای هوش مصنوعی (مانند ChatGPT یا نرم‌افزارهای ویرایش زبانی) استفاده شده باشد، باید این موضوع شفاف در تقدیر و تشکر یا بخش روش‌ها بیان شود.
جمع‌بندی
بخش تقدیر و تشکر هرچند کوتاه است، اما نقشی مهم در حرفه‌ای بودن و شفافیت مقاله علمی دارد. این قسمت فرصتی است برای نویسندگان تا به‌طور رسمی از افرادی یا نهادهایی که در مسیر پژوهش نقش مکمل داشته‌اند قدردانی کنند؛ از حامیان مالی و سازمان‌های پشتیبان گرفته تا همکاران علمی، فنی و خدمات نگارشی.
آنچه اهمیت دارد رعایت چند اصل ساده اما کلیدی است: کوتاه‌نویسی، لحن رسمی، ذکر دقیق نام‌ها، ترتیب منطقی، صداقت در بیان کمک‌ها و هماهنگی با دستورالعمل ژورنال. توجه به این اصول باعث می‌شود متن تقدیر و تشکر هم احترام به همکاران را نشان دهد و هم اعتماد جامعه علمی را جلب کند.
نمونه‌های فارسی و انگلیسی که در این مقاله ارائه شد، نشان می‌دهند که می‌توان تنها با چند جمله کوتاه، قدردانی را به شکلی شفاف، حرفه‌ای و مطابق با استانداردهای بین‌المللی نوشت. پژوهشگران کافی است متناسب با نوع متن (مقاله علمی یا پایان‌نامه) و سیاست‌های ناشر، الگوی مناسب را انتخاب کنند.
در نهایت باید یادمان باشد که تقدیر و تشکر فقط یک رسم ادبی نیست؛ بلکه بخشی از اخلاق پژوهشی است و هرچه شفاف‌تر و دقیق‌تر نوشته شود، اعتبار مقاله و جایگاه نویسنده را در جامعه علمی بالاتر خواهد برد.