راهنمای جامع پایگاه InCites Essential Science Indicators (ESI)

پایگاه InCites Essential Science Indicators (اینسایتس) ابزاری است که به شما کمک می‌کند عملکرد علمی خود یا سازمانتان را در مقیاس جهانی بسنجید و با برترین‌ها مقایسه کنید. این پایگاه با استفاده از داده‌های معتبر استنادی، نشان می‌دهد چه کسانی، چه مؤسسات و چه کشورهایی در رشته‌های مختلف بیشترین تأثیر را در تولید علم دارند.

در دنیای امروز که حجم تحقیقات به‌سرعت در حال افزایش است، دانستن جایگاه علمی واقعی بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. ESI این امکان را می‌دهد که با نگاهی عددی و مستند، کیفیت و تأثیر پژوهش‌ها را بررسی کنید، روندهای علمی نوظهور را بشناسید و برای آینده تحقیقاتی خود برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشید.

در این مقاله، قدم‌به‌قدم با حوزه‌های تحت پوشش، محتوای پایگاه و روش کار با ESI آشنا می‌شوید تا بتوانید از این ابزار قدرتمند، بیشترین استفاده را برای پیشبرد تحقیقات و تصمیم‌گیری‌های علمی ببرید.

پایگاه ESI چیست؟

Essential Science Indicators یا به اختصار ESI، یک پایگاه تحلیلی است که داده‌های آن از بخش‌های منتخب پایگاه وب آو ساینس Web of Science Core Collection استخراج می‌شود. این پایگاه فقط دو نوع سند علمی را بررسی می‌کند: مقالات پژوهشی (Articles) و مقالات مروری (Reviews).

داده‌های اینسایتس همیشه مربوط به ۱۰ سال اخیر هستند و هر دو ماه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شوند. به این ترتیب، تصویر ارائه‌شده از عملکرد علمی همیشه تازه و بر اساس جدیدترین اطلاعات موجود است.

برای دسته‌بندی، ESI از ۲۲ حوزه علمی استفاده می‌کند. هر مجله در یکی از این حوزه‌ها قرار می‌گیرد و مقالات منتشرشده در مجلات چندرشته‌ای هم با تحلیل استنادها به حوزه مناسب اختصاص داده می‌شوند.

یکی از ویژگی‌های مهم اینسایتس، تعیین آستانه‌های استنادی (Citation Thresholds) است. این آستانه‌ها مشخص می‌کنند که یک مقاله، نویسنده یا مؤسسه چه زمانی در گروه «پراستناد» یا «بسیار پراستناد» قرار می‌گیرد. این معیارها برای مقایسه عادلانه، به تفکیک سال انتشار و حوزه علمی محاسبه می‌شوند.

به بیان ساده، ESI نه‌تنها نشان می‌دهد چه کسانی و کجا بیشترین استناد را دریافت کرده‌اند، بلکه چارچوبی علمی برای سنجش جایگاه واقعی یک اثر پژوهشی در سطح جهان ارائه می‌دهد.

حوزه‌های موضوعی پشتیبانی‌شده در ESI

برای اینکه مقایسه علمی‌ها منصفانه و دقیق باشد، پایگاه ESI همهٔ مقالات و داده‌هایش را در قالب ۲۲ حوزه موضوعی دسته‌بندی می‌کند. این کار باعث می‌شود پژوهش‌ها فقط در بین مقالات هم‌موضوع و هم‌سطح خود سنجیده شوند و نتایج گمراه کننده نباشد. هر مجله تنها در یکی از این حوزه‌ها قرار می‌گیرد و در مورد مجلات چندرشته‌ای، مقالات بر اساس محتوایشان در حوزه مناسب طبقه‌بندی می‌شوند.

در جدول زیر می‌توانید فهرست این ۲۲ حوزه را ببینید.

محتوای موجود در پایگاه

پایگاه ESI مجموعه‌ای از داده‌های تحلیلی و رتبه‌بندی‌های علمی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا بتوانند با نگاهی جامع، وضعیت پژوهش در جهان را ارزیابی کنند. محتوای این پایگاه به چند بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. پژوهشگران برتر (Top Researchers): معرفی محققانی که در ۱۰ سال اخیر، بالاترین میزان تأثیر علمی را در رشته خود داشته‌اند.
2. مؤسسات برتر (Top Institutions): رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی بر اساس عملکرد علمی و میزان استنادها در سطح بین‌المللی.
3. کشورها و مناطق برتر (Top Countries/Regions): نمایش کشورها یا مناطق جغرافیایی که در هر حوزه علمی بیشترین تولیدات علمی و استنادها را ثبت کرده‌اند.
4. مجلات برتر (Top Journals): فهرست نشریاتی که در رشته خود بیشترین تأثیر را بر پیشرفت علم گذاشته‌اند.
5. مقالات بسیار پراستناد (Highly Cited Papers): آثاری که بر اساس سال انتشار و حوزه علمی، در میان ۱٪ برتر جهان از نظر تعداد استناد قرار گرفته‌اند.
6. مقالات داغ (Hot Papers): مقالاتی که در دو سال گذشته منتشر شده‌اند و طی مدت کوتاهی، جهش چشمگیری در میزان استناد داشته‌اند (جزو ۰.۱٪ برتر رشته خود).

در هر یک از این بخش‌ها، کاربر می‌تواند به آمار دقیق، شاخص‌های کلیدی (مانند تعداد کل استنادها، میانگین استناد به ازای هر مقاله، و شاخص H) و ابزارهای فیلتر و مرتب‌سازی دسترسی داشته باشد. این ساختار به پژوهشگران و مدیران علمی کمک می‌کند تا از نمای کلی وضعیت علمی جهان، به جزئی‌ترین داده‌های مرتبط با حوزه خود برسند و تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تری انجام دهند.

دسترسی مستقیم به پایگاه اینسایتس از طریق ایران‌پیپر

برای دسترسی آسان و مستقیم به پایگاه InCites Essential Science Indicators، می‌توانید از طریق وب‌سایت ایران‌پیپر اقدام کنید. این وب‌سایت بستری امن و مطمئن برای کاربران ایرانی فراهم کرده تا بدون واسطه، به داده‌ها و گزارش‌های تحلیلی معتبر علمی در سطح بین‌المللی دسترسی داشته باشند.

ورود به صفحه اشتراک پایگاه ESI
ابتدا وارد وب‌سایت ایران‌پیپر شوید و به بخش اشتراک‌های دسترسی مستقیم پایگاه ESI مراجعه کنید.

انتخاب نوع اشتراک
با توجه به نیاز خود، یکی از گزینه‌های اشتراک را انتخاب کنید:

• اشتراک کوتاه‌مدت: مناسب برای کاربرانی که به مدت محدود یا برای یک پروژه خاص به داده‌ها و گزارش‌های ESI نیاز دارند.
• اشتراک بلندمدت: مناسب برای پژوهشگران، مدیران پژوهشی، دانشجویان و اساتیدی که به دسترسی پیوسته و عمیق به داده‌ها و رتبه‌بندی‌های علمی نیاز دارند.

ثبت سفارش و پرداخت
پس از انتخاب نوع اشتراک، روی گزینه «خرید» کلیک کنید تا وارد درگاه پرداخت شوید. پس از پرداخت هزینه، لینک دسترسی مستقیم به پایگاه ESI در اختیار شما قرار می‌گیرد. اکنون می‌توانید به محیط پایگاه اینسایتس وارد شوید و به تمامی ابزارها و داده‌های تحلیلی آن دسترسی پیدا کنید؛ از جستجوی پژوهشگران و مؤسسات برتر گرفته تا تحلیل مقالات پراستناد و شناسایی روندهای نوظهور علمی.

آموزش استفاده از پایگاه InCites Essential Science Indicators

پایگاه ESI تنها یک مجموعه از آمار و رتبه‌بندی‌ها نیست، بلکه ابزاری تعاملی است که باید کار کردن با آن را یاد بگیرید تا بتوانید داده‌ها را تحلیل کرده و تصمیم‌های پژوهشی دقیق‌تری بگیرید. در ادامه، گام‌به‌گام محیط کاربری ESI را بررسی می‌کنیم تا یاد بگیرید چگونه نتایج را جستجو کنید، فیلترها را اعمال نمایید، شاخص‌ها را بخوانید و گزارش‌های تحلیلی بسازید. هدف این است که پس از مطالعه این بخش بتوانید به‌طور مستقل با اینسایتس کار کنید و پاسخ پرسش‌های علمی خود را پیدا کنید.

آشنایی با محیط کاربری پایگاه ESI

بعد از ورود به پایگاه اینسایتس، اولین چیزی که توجه شما را جلب می‌کند نوار بالایی با سه بخش اصلی است. هر کدام از این بخش‌ها یک نقش مهم در تحلیل و ارزیابی داده‌های علمی دارند:

1. Indicators – مرکز اصلی تحلیل داده‌ها
   این بخش هسته اصلی ESI است. در اینجا می‌توانید رتبه‌بندی‌ها را بر اساس معیارهای مختلف مشاهده کنید: از پژوهشگران و مؤسسات گرفته تا کشورها، مجلات و حوزه‌های علمی. ابزارهای جستجو و فیلتر در این قسمت به شما اجازه می‌دهند نتایج را محدود کنید، شاخص‌ها را مقایسه کنید و لیست برترین‌ها را بسازید. اگر بخواهید بفهمید چه کسی، در کجا و در چه موضوعی بیشترین تأثیر علمی را داشته، اینجا نقطه شروع شماست.
2. Field Baselines – معیارهای مرجع هر حوزه علمی
   در این قسمت میانگین شاخص‌های کلیدی هر رشته (مثل تعداد استناد، میانگین استناد به ازای مقاله و درصد مقالات برتر) ارائه می‌شود. این داده‌ها به شما کمک می‌کند عملکرد یک مقاله، پژوهشگر یا سازمان را با استاندارد جهانی همان حوزه علمی مقایسه کنید. به‌عبارت دیگر، Baseline معیار «خوب بودن» یا «برتر بودن» را مشخص می‌کند.
3. Citation Thresholds – آستانه‌های ورود به جمع برترین‌ها
   این بخش نشان می‌دهد که در هر حوزه و هر سال، چه تعداد استناد لازم است تا یک اثر علمی در بین ۱٪ یا ۱۰٪ برتر جهان قرار بگیرد. این اطلاعات برای شناسایی واقعی آثار برجسته ضروری است و جلوی برداشت‌های اشتباه بر اساس اعداد خام را می‌گیرد.

در هر بخش، ESI داده‌ها را به‌صورت جدول‌های تحلیلی و نقشه‌های بصری نمایش می‌دهد. جداول برای بررسی جزئیات (مثل تعداد مقالات، تعداد استنادها، میانگین استناد، و درصد مقالات برتر) مناسب هستند و نقشه‌ها به شما دیدی سریع از پراکندگی جغرافیایی فعالیت علمی می‌دهند.

آنچه تا اینجا دیدید تنها یک مرور کلی بر محیط کاربری پایگاه ESI بود. در ادامه، هر یک از این سه بخش اصلی یعنی Indicators، Field Baselines و Citation Thresholds را به صورت جداگانه و با جزئیات بیشتر بررسی می‌کنیم تا دقیقاً بدانید هرکدام چه نقشی دارند و چگونه می‌توانند در تحلیل داده‌های علمی به کار گرفته شوند.

آموزش کار با Indicators

بعد از کلیک روی Indicators در نوار بالای پایگاه، صفحه‌ای باز می‌شود که به‌طور پیش‌فرض رتبه‌بندی Top Papers by Research Fields را نشان می‌دهد. این بخش، مرکز اصلی تحلیل داده‌ها در ESI است و دو قسمت اصلی دارد:

۱. پنل سمت چپ – جایی که مسیر جستجو را مشخص می‌کنید.

در این پنل، همه ابزارهای اصلی برای انتخاب و فیلتر داده‌ها قرار دارند.

Results List (انتخاب دسته‌بندی)
از این منوی کشویی می‌توانید تعیین کنید که داده‌ها بر اساس چه دسته‌بندی‌ای نمایش داده شوند:

• Research Fields – مشاهده رتبه‌بندی حوزه‌های علمی مختلف
• Authors – فهرست نویسندگان برتر جهان
• Institutions – دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی پیشرو
• Journals – مجلات علمی معتبر و اثرگذار
• Countries/Regions – کشورها یا مناطق با بیشترین تولید علمی
• Research Fronts – موضوعات و حوزه‌های نوظهور که رشد سریع دارند

Include Results For (نوع مقاله‌ها)
در این قسمت مشخص می‌کنید چه نوع مقاله یا سند علمی را بررسی کنید:

• Top Papers – مقالات برتر از نظر شاخص‌های کلی
• Highly Cited Papers – مقالاتی که جزو ۱٪ برتر حوزه خود از نظر تعداد استناد هستند
• Hot Papers – مقالاتی که در دو سال اخیر به‌طور ناگهانی رشد استناد چشمگیر داشته‌اند

Filter Results By (اعمال فیلتر)
برای دقیق‌تر کردن خروجی می‌توانید فیلترهایی مثل بازه زمانی، کشور یا سازمان خاص، یا حوزه علمی مشخص را اعمال کنید. این بخش کمک می‌کند فقط داده‌های مرتبط با هدف خود را ببینید.

۲. بخش اصلی – جایی که داده‌ها نمایش داده می‌شوند

داده‌ها در این بخش به دو شکل ارائه می‌شوند:

1. Map View (نمای نقشه)
   نقشه‌ای تعاملی از جهان که کشورها را با رنگ‌بندی متناسب با حجم تولیدات علمی یا میزان استناد نمایش می‌دهد. هرچه رنگ تیره‌تر باشد، سهم یا تأثیر آن کشور بیشتر است. با بردن ماوس روی هر کشور، آمار دقیق آن نمایش داده می‌شود.
2. Report View (نمای جدول)
   جدولی شامل اطلاعات دقیق مثل:
   • Documents – تعداد کل مقالات ثبت‌شده در Web of Science
   • Citations – تعداد کل استنادها
   • Citations per Paper – میانگین استناد به ازای هر مقاله
   • Top Papers – تعداد مقالات برتر

نکته: با کلیک روی عنوان هر ستون، جدول را بر اساس همان معیار مرتب کنید و سریع‌تر به نتایج دلخواه برسید.

۳. سفارشی‌سازی جدول شاخص‌ها (Customizing Indicator Table)

علاوه بر مشاهده شاخص‌های اصلی، می‌توانید جدول را مطابق نیاز خود سفارشی‌سازی کنید. برای این کار روی گزینه‌ی Customize در گوشه‌ی بالای جدول کلیک کنید. با این کار پنجره‌ای باز می‌شود که شامل دو دسته تنظیمات است:

الف) Indicators (انتخاب شاخص‌های تکمیلی)

در این قسمت می‌توانید شاخص‌های تکمیلی را به جدول خود اضافه کنید:

• Cites to Top Papers: نشان می‌دهد که کل مقالات برتر (Top Papers) چه تعداد استناد دریافت کرده‌اند.
• Cites per Top Paper: میانگین تعداد استناد به ازای هر مقاله‌ی برتر را نمایش می‌دهد.

این دو شاخص مخصوص تحلیل دقیق‌تر کیفیت پژوهش‌ها هستند. به‌ویژه زمانی کاربرد دارند که بخواهید بدانید آیا یک مؤسسه یا پژوهشگر صرفاً تعداد زیادی مقاله دارد یا واقعاً مقالات برترش هم بازتاب علمی بالایی گرفته‌اند.

ب) Threshold (تعیین آستانه‌ها)

این گزینه به شما کمک می‌کند داده‌های غیرضروری یا کم‌اهمیت را از جدول حذف کنید. سه نوع آستانه قابل تعریف است:

1. Citation(s): حداقل تعداد استناد موردنیاز (مثلاً فقط سازمان‌هایی را ببینید که حداقل ۱۰۰۰ استناد دریافت کرده‌اند.).
2. Paper(s): حداقل تعداد مقاله (مثلاً نمایش فقط پژوهشگرانی که بیش از ۵۰ مقاله ثبت کرده‌اند.).
3. Citations per Paper: حداقل میانگین استناد به ازای هر مقاله (مثلاً محدود کردن جدول به مؤسساتی که میانگین بیش از ۱۰ استناد در هر مقاله دارند.).

این ابزار باعث می‌شود داده‌های غیرضروری حذف شوند و فقط نتایج مرتبط باقی بمانند.

۴. تحلیل عمیق‌تر داده‌ها (Citation Trends & Documents)

وقتی در بخش Indicators نتایج را بر اساس یک دانشگاه، کشور، مجله یا پژوهشگر فیلتر کردید (مثلاً University of Tehran – Engineering)، می‌توانید برای بررسی جزئی‌تر وارد مرحله‌ی بعدی شوید. کافی است روی نام آن در جدول کلیک کنید تا صفحه‌ی مخصوص همان واحد باز شود.

در این صفحه دو زبانه‌ی مهم وجود دارد که امکان تحلیل دقیق‌تر را فراهم می‌کنند:

الف) Citation Trends ( بررسی روند تغییرات)

این قسمت به شما کمک می‌کند تغییرات علمی و پژوهشی را در طول زمان ببینید.

نمودار خطی

• در محور افقی، بازه‌های زمانی پنج‌ساله وجود دارد (مثلاً ۲۰۱۵–۲۰۱۹، ۲۰۱۶–۲۰۲۰، …).
• در محور عمودی، میزان تغییرات شاخص‌ها نشان داده می‌شود.

هر خط روی نمودار یک شاخص را نمایش می‌دهد، مثل:

• Total Papers – تعداد کل مقالات
• Total Citations – مجموع استنادها
• Citations per Paper – میانگین استناد به هر مقاله
• Top Papers – تعداد مقالات یک درصد برتر
• Citations to Top Papers – کل استنادهای دریافت‌شده توسط مقالات برتر
• Citations per Top Paper – میانگین استناد به هر مقاله برتر

کافی است ماوس را روی هر نقطه‌ی نمودار ببرید تا عدد دقیق آن دوره نمایش داده شود.

جدول‌های آماری زیر نمودار

در زیر نمودار، همان شاخص‌ها در دو جدول ارائه می‌شوند:

1. Normalized (نرمال‌شده): نشان می‌دهد هر شاخص نسبت به بازه‌ی پایه (۲۰۱۵–۲۰۱۹) چند درصد افزایش یا کاهش یافته است. برای مثال اگر در سال ۲۰۱۹–۲۰۲۳ مقدار ۲۵۰٪ برای Total Citations ثبت شده باشد، یعنی تعداد کل استنادها در آن بازه ۲.۵ برابر بیشتر از دوره‌ی پایه بوده است.
2. Raw Data (آمار واقعی): آمار خام مثل تعداد مقالات، تعداد کل استنادها، میانگین استناد به‌ازای مقاله، و تعداد مقالات برتر. به کمک این بخش می‌توانید دقیقاً ببینید تغییرات درصدی در جدول بالا به چه اعداد واقعی منجر شده‌اند.

چطور از Citation Trends استفاده کنیم؟

• اگر پژوهشگر هستید، می‌توانید بررسی کنید آیا میزان تأثیرگذاری تحقیقات دانشگاه یا گروه شما در حال رشد است یا کاهش.
• اگر مدیر پژوهشی هستید، می‌توانید دوره‌های اوج یا افت فعالیت پژوهشی را شناسایی کنید و تصمیم بگیرید کجا باید حمایت بیشتری انجام شود.
• اگر دانشجو هستید، می‌توانید بفهمید کدام سال‌ها یا حوزه‌ها بیشترین استناد و توجه علمی را داشته‌اند و مسیر پژوهش خود را بهتر انتخاب کنید.

ب) Documents (بررسی تک‌تک مقالات)

اگر روی زبانه‌ی Documents کلیک کنید، فهرست مقالاتی نمایش داده می‌شود که پشت این آمار کلی قرار دارند. این فهرست شامل اطلاعات زیر است:

• عنوان مقاله (قابل کلیک و پیوند به Web of Science برای مشاهده‌ی جزئیات بیشتر).
• نویسندگان (Author list).
• منبع انتشار (نام مجله، جلد، شماره، صفحات، سال انتشار).
• Research Field (حوزه علمی مربوطه).
• Times Cited (تعداد دفعاتی که مقاله تاکنون مورد استناد قرار گرفته).
• Research Front (اگر مقاله جزو موضوعات نوظهور و پراستناد باشد، این برچسب در کنار آن ظاهر می‌شود).

ابزارهای کنترلی Documents

• Sort By: امکان مرتب‌سازی بر اساس تعداد استناد (Citations)، سال انتشار (Date)، یا شاخص‌های دیگر.
• Customize Documents: با این گزینه می‌توانید تعیین کنید چه اطلاعاتی نمایش داده شود یا محدودیت‌هایی برای حداقل تعداد مقاله/استناد اعمال کنید.
• Filter Results By: فیلترهای اضافی برای محدود کردن نتایج بر اساس سازمان، حوزه علمی یا سال.

کاربرد عملی:

• پژوهشگر می‌تواند شناسایی کند کدام مقالات بیشترین تأثیر را داشته‌اند.
• امکان بررسی دقیق است که آیا استنادهای بالا مربوط به چند مقاله‌ی خاص است یا به‌طور کلی در میان همه‌ی تولیدات علمی توزیع شده‌اند.
• مدیران پژوهشی می‌توانند این داده‌ها را برای سیاست‌گذاری و حمایت هدفمند از پژوهش‌های پراثر استفاده کنند.

مثال:

فرض کنید می‌خواهید بدانید دانشگاه تهران در حوزه‌ی مهندسی (Engineering) چه عملکرد و جایگاهی دارد. برای این کار مراحل زیر را دنبال کنید:

1. در بخش Results List گزینه‌ی Institutions را انتخاب کنید.
2. در قسمت Filter Results By، حوزه‌ی Engineering را اضافه کنید.
3. در جدول پایین (Report View) روی ستون Institutions بروید و از گزینه‌ی Filters نام University of Tehran را وارد کنید.
4. حالا پایگاه نتایج را محدود کرده و مستقیماً اطلاعات دانشگاه تهران را نشان می‌دهد.
5. حالا می‌توانید شاخص‌های مختلف را برای دانشگاه تهران مشاهده کنید: تعداد کل مقالات، کل استنادها، میانگین استناد به‌ازای مقاله، و تعداد مقالات یک درصد برتر.
6. برای جزئیات بیشتر می‌توانید روی نام University of Tehran کلیک کنید تا صفحه‌ی اختصاصی آن باز شود. در این صفحه دو ابزار اصلی دارید:
   • Citation Trends: مشاهده‌ی روند تغییرات تعداد مقالات و استنادهای دانشگاه تهران در مهندسی طی بازه‌های زمانی مختلف (مثلاً آیا رشد داشته یا کاهش پیدا کرده است).
   • Documents: فهرست تک‌تک مقالات مهندسی دانشگاه تهران همراه با عنوان مقاله، نویسندگان، مجله، سال انتشار، تعداد استناد و برچسب Research Front.

با همین روش می‌توانید نام هر پژوهشگر، مجله یا کشور دیگری را نیز فیلتر کنید و اطلاعات دقیق آن را ببینید.

آموزش بخش Field Baselines در پایگاه ESI

بعد از کلیک روی Field Baselines، وارد بخشی می‌شوید که به‌نوعی «خط‌کش استاندارد» هر حوزه علمی محسوب می‌شود. این قسمت به شما کمک می‌کند عملکرد یک مقاله، پژوهشگر یا سازمان را در مقایسه با میانگین جهانی همان حوزه بسنجید. داده‌ها در سه زیر‌بخش اصلی ارائه می‌شوند:

1. Citation Rates – نرخ استناد

در این قسمت، میانگین تعداد استنادهای دریافتی برای هر مقاله در هر رشته علمی به تفکیک سال نمایش داده می‌شود.
مثلاً اگر در رشته Biology & Biochemistry عدد 20.76 ثبت شده باشد، یعنی هر مقاله این حوزه به طور میانگین حدود 21 استناد داشته است. این داده‌ها برای ارزیابی اینکه یک مقاله «عملکرد بالاتر از میانگین» داشته یا نه، بسیار کاربردی هستند.

2. Percentiles – درصدهای مرجع

در این بخش، آستانه‌های ورود به گروه‌های برتر نمایش داده می‌شود. برای هر حوزه علمی، مشخص می‌شود که برای قرار گرفتن در بین 0.01%، 0.1%، 1%، 10%، 20% یا 50% برتر چه تعداد استناد لازم است.
مثلاً اگر برای حوزه Agricultural Sciences در سال 2022، آستانه 1% برابر با 100 است، یعنی یک مقاله برای قرار گرفتن در بین یک درصد برتر این حوزه باید حداقل 100 استناد داشته باشد. این اطلاعات جلوی سوءبرداشت را می‌گیرد؛ چون صرفاً تعداد خام استناد مهم نیست، بلکه جایگاه مقاله در مقایسه با بقیه آثار علمی اهمیت دارد.

3. Field Rankings – رتبه‌بندی حوزه‌ها

اینجا می‌توانید تعداد کل مقالات، تعداد کل استنادها و میانگین استناد به ازای مقاله در هر حوزه علمی را ببینید. همچنین ستون «Highly Cited Papers» نشان می‌دهد چند مقاله از هر حوزه در بین مقالات پراستناد جهان قرار دارند.
به عنوان مثال، اگر در حوزه Clinical Medicine بیش از 3.5 میلیون مقاله ثبت شده و بیش از 55 میلیون استناد دریافت کرده، این حوزه از نظر تولید و تأثیر علمی، جزو شاخص‌ترین رشته‌ها محسوب می‌شود.

آموزش بخش Citation Thresholds در پایگاه ESI

بعد از کلیک روی زبانه‌ی Citation Thresholds، صفحه‌ای باز می‌شود که یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های پایگاه ESI را در اختیار شما قرار می‌دهد. این قسمت به شما نشان می‌دهد که برای قرار گرفتن در میان برترین مقالات یا پژوهشگران یک حوزه، چه تعداد استناد لازم است. به‌عبارت دیگر، آستانه‌های استناد به شما کمک می‌کنند مرز بین مقالات و پژوهش‌های عادی با مقالات شاخص و تأثیرگذار را تشخیص دهید. این بخش سه زیرمجموعه دارد:

۱. ESI Thresholds

در این قسمت مشخص می‌شود که هر پژوهشگر، مؤسسه، مجله یا کشور، چه تعداد استناد نیاز دارد تا در میان ۱٪ برتر جهان قرار بگیرد.
به‌عنوان مثال، اگر در رشته‌ی Clinical Medicine یک مقاله بیش از مقدار مشخصی استناد دریافت کند، می‌تواند در دسته‌ی مقالات برجسته جهانی قرار گیرد.

۲. Highly Cited Thresholds

این بخش حداقل تعداد استناد موردنیاز برای اینکه یک مقاله در جمع ۱٪ مقالات پراستناد جهان طی ده سال گذشته قرار گیرد را نشان می‌دهد.
اینجا داده‌ها به‌صورت سالانه تفکیک شده‌اند و به شما امکان می‌دهند بررسی کنید که آستانه‌ی ورود به جمع مقالات پراستناد در رشته‌ی موردنظر شما در هر سال چه تغییری کرده است.

۳. Hot Paper Thresholds

این قسمت مختص مقالاتی است که در دو سال اخیر منتشر شده‌اند و رشد استناد آن‌ها بسیار سریع بوده است. آستانه‌ها در این بخش بر اساس دوره‌های دوماهه تنظیم می‌شوند و مقالاتی که در میان ۰.۱٪ برتر قرار گیرند، به‌عنوان Hot Papers معرفی می‌شوند.

کاربرد عملی:
دانشجویان، پژوهشگران و مدیران پژوهشی می‌توانند با استفاده از این بخش:

• بفهمند مقاله یا فعالیت پژوهشی‌شان در چه سطحی از اثرگذاری جهانی قرار دارد.
• بدانند برای قرار گرفتن در میان مقالات پراستناد یا داغ، چند استناد دیگر نیاز دارند.
• حوزه‌ی پژوهشی خود را با سایر رشته‌ها مقایسه کنند.

ترکیب داده‌ها برای تحلیل پیشرفته

تا اینجا یاد گرفتید هر بخش از پایگاه اینسایتس (Indicators، Field Baselines و Citation Thresholds) به‌تنهایی چه اطلاعاتی می‌دهد. اما ارزش واقعی ESI زمانی مشخص می‌شود که داده‌های این بخش‌ها را با هم ترکیب کنید و یک تحلیل چندلایه به دست آورید. این روش باعث می‌شود از سطح آمار خام فراتر بروید و بتوانید جایگاه واقعی یک پژوهشگر، دانشگاه یا حوزه علمی را در مقیاس جهانی بشناسید.

برای مثال فرض کنید می‌خواهید جایگاه دانشگاه تهران در حوزه مهندسی (Engineering) را بررسی کنید:

گام ۱: شروع از Indicators

ابتدا وارد بخش Indicators شوید و دسته‌ی Institutions را انتخاب کنید. سپس از قسمت Filter Results By حوزه‌ی Engineering را محدود کنید. در جدول پایین می‌توانید دانشگاه تهران را پیدا کنید و شاخص‌هایی مثل تعداد کل مقالات، مجموع استنادها و تعداد مقالات برتر را ببینید.

نتیجه این گام: در پایان شما تصویری کلی از جایگاه دانشگاه تهران در حوزه‌ی مهندسی خواهید داشت؛ یعنی می‌فهمید این دانشگاه از نظر حجم تولیدات علمی و میزان استنادها چه موقعیتی در مقایسه با سایر مؤسسات دارد.

گام ۲: مقایسه با Field Baselines

بعد از اینکه جایگاه کلی دانشگاه تهران در حوزه‌ی مهندسی را در بخش Indicators دیدید، حالا وارد بخش Field Baselines شوید. در این بخش، معیارهای مرجع (میانگین جهانی) برای هر رشته وجود دارد.
رشته‌ی Engineering را انتخاب کنید تا ببینید میانگین استناد به هر مقاله در سطح جهانی چقدر است. حالا داده‌های دانشگاه تهران را با این میانگین مقایسه کنید.

مثال: اگر میانگین جهانی استناد به هر مقاله در مهندسی ۱۲ باشد ولی میانگین دانشگاه تهران ۹ باشد، یعنی کیفیت استنادی مقالات این دانشگاه پایین‌تر از سطح جهانی است. اگر عدد بالاتر از میانگین باشد، نشان‌دهنده عملکرد قوی‌تر است.

نتیجه این گام: در پایان می‌فهمید آیا مقالات دانشگاه تهران فقط از نظر تعداد زیاد هستند یا واقعاً کیفیت بالاتری از میانگین جهانی دارند. به بیان ساده، مشخص می‌شود تولیدات علمی دانشگاه چقدر «اثرگذار» بوده‌اند.

گام ۳: اعتبارسنجی با Citation Thresholds

برای بررسی دقیق‌تر، وارد بخش Citation Thresholds شوید. همان رشته‌ی Engineering را انتخاب کنید تا آستانه‌های استناد مشخص شوند. این بخش نشان می‌دهد که برای قرار گرفتن در میان ۱٪ برتر جهان در این رشته، یک مقاله باید چند بار استناد گرفته باشد.
اکنون بررسی کنید چند مقاله‌ی دانشگاه تهران از این آستانه عبور کرده‌اند.

مثال: اگر آستانه‌ی یک درصد برتر در سال ۲۰۲۲ برای حوزه مهندسی ۱۲۰ استناد باشد و دانشگاه تهران مقالاتی با بیش از این تعداد استناد داشته باشد، آن مقالات جزو پراستنادترین‌های جهان هستند.

نتیجه این گام: این مرحله به شما نشان می‌دهد کدام تولیدات علمی دانشگاه تهران در سطح جهانی «واقعاً برجسته» محسوب می‌شوند و صرفاً محدود به تعداد مقالات یا استنادهای خام نیستند.

خروجی نهایی این ترکیب
با کنار هم گذاشتن این سه بخش، فقط نمی‌دانید یک دانشگاه «چند مقاله» منتشر کرده، بلکه دقیقاً مشخص می‌شود:

• کیفیت این مقالات در مقایسه با میانگین جهانی چگونه است،
• چند درصد از آنها در جمع مقالات برجسته جهان قرار گرفته‌اند،
• و در نتیجه جایگاه واقعی دانشگاه در سطح بین‌المللی کجاست.

سوالات متداول

داده‌های ESI هر چند وقت یک‌بار به‌روزرسانی می‌شوند؟

اطلاعات پایگاه اینسایتس به صورت دوره‌ای و هر دو ماه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود. هر بار هم بازه‌ای ده ساله از داده‌های پایگاه Web of Science مورد استفاده قرار می‌گیرد تا تحلیل‌ها بر اساس آخرین تغییرات علمی و پژوهشی دنیا باشد.

منظور از مقالات Highly Cited Papers و Hot Papers چیست؟

مقالات Highly Cited Papers آن دسته از آثاری هستند که از نظر تعداد استناد در میان یک درصد برتر حوزه و سال انتشار خود قرار گرفته‌اند. در مقابل، مقالات Hot Papers مربوط به پژوهش‌های تازه‌منتشرشده طی دو سال اخیر هستند که رشد استناد آن‌ها بسیار سریع بوده و در میان ۰.۱ درصد برتر جهان جای می‌گیرند.

آیا امکان مقایسه کشورها یا مؤسسات در ESI وجود دارد؟

بله، این امکان وجود دارد. در بخش Indicators کاربران می‌توانند کشورها، دانشگاه‌ها، مجلات یا حتی پژوهشگران را با یکدیگر مقایسه کنند. همچنین می‌توان با کمک فیلترهای موجود نتایج را محدود به یک حوزه علمی یا بازه زمانی مشخص کرد تا مقایسه‌ها دقیق‌تر انجام شوند.

کاربرد Field Baselines چیست؟

بخش Field Baselines در واقع معیارهای مرجع هر حوزه علمی را نشان می‌دهد. این داده‌ها میانگین شاخص‌های استناد در هر رشته را مشخص می‌کنند و به پژوهشگران و مدیران پژوهشی کمک می‌کنند تا تشخیص دهند عملکرد یک مقاله، پژوهشگر یا مؤسسه در مقایسه با میانگین جهانی، بالاتر یا پایین‌تر بوده است.

چرا آستانه‌های استناد (Citation Thresholds) مهم هستند؟

آستانه‌های استناد به‌وضوح مشخص می‌کنند که برای ورود به جمع برترین‌ها در هر رشته چه تعداد استناد لازم است. اهمیت این موضوع در آن است که مقایسه صرفاً بر اساس اعداد خام استناد، بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های رشته‌ای، می‌تواند گمراه‌کننده باشد. بنابراین Citation Thresholds کمک می‌کند مقایسه‌ها منصفانه‌تر و علمی‌تر انجام شوند.

دانشجویان یا پژوهشگران تازه‌کار چطور می‌توانند از اینسایتس استفاده کنند؟

این پایگاه برای افراد تازه‌کار ابزار ارزشمندی است، زیرا آن‌ها می‌توانند با کمک آن موضوعات نوظهور و حوزه‌های داغ پژوهشی را شناسایی کنند، عملکرد علمی خود را با استانداردهای جهانی مقایسه نمایند و مجلات، دانشگاه‌ها یا پژوهشگران برتر را برای همکاری یا انتشار مقاله انتخاب کنند.

جمع بندی

پایگاه اینسایتس ابزاری فراتر از یک منبع آماری است. این پایگاه با ترکیب شاخص‌ها، رتبه‌بندی‌ها و امکان تحلیل‌های جزئی و عمیق، به پژوهشگران و مدیران علمی کمک می‌کند تا تصویر دقیقی از جایگاه علمی خود و دیگران به دست آورند. آموزش گام‌به‌گام کار با بخش‌های مختلف آن نشان داد که چگونه می‌توان داده‌ها را جستجو کرد، فیلترها را به‌درستی به کار گرفت، روندها را در طول زمان بررسی کرد و در نهایت مقالات و نتایج را به‌صورت دقیق تحلیل نمود. در واقع، کار با ESI تنها به معنای دیدن آمار نیست، بلکه روشی است برای درک کیفیت و تأثیر واقعی فعالیت‌های علمی در مقیاس جهانی. استفاده‌ی درست از این پایگاه می‌تواند مسیر پژوهش را شفاف‌تر کند و تصمیم‌گیری‌های علمی و پژوهشی را هدفمندتر سازد.

منابع

1. Clarivate. Essential Science Indicators (ESI) Help. Clarivate Analytics.
2. Clarivate. InCites Benchmarking & Analytics: Knowledge Base. Clarivate Analytics.
3. Lingnan University Library. Essential Science Indicators (ESI) Guide. Lingnan University.