راهنمای کامل سایت ریسرچ گیت (فیسبوکی برای دانشمندان)

ریسرچ ‏گیت، شبکه اجتماعی دانشمندان

ریسرچ ‏گیت (https://www.researchgate.net)، یک شبکه اجتماعی رایگان برای دانشمندان و محققان است که آن را ” ‏فیسبوکی برای دانشمندان” می‏دانند. این شبکه در سال 2008 با هدف فراهم نمودن مجموعه‏ای از ابزارها جهت همکاری، اشتراک دانش و ایجاد شبکه کاری و اکتشافی در میان دانشمندان، راه‏اندازی شد. اکتشاف، ارتباط و همکاری از اهداف اصلی این شبکه اجتماعی است. پیامی که خود شبکه اجتماعی ریسرچ‏گیت در صفحه اول خود قرار داده است نشانگر این هدف است”دانش علمی را کشف کنید و خودتان را برای دیگران قابل مشاهده کنید”. بسیاری از محققان و دانشمندان جهت تثبیت جایگاه خود به عنوان یک صاحب‏ نظر در زمینه علمی خاص، از این شبکه اجتماعی استفاده می‏کنند. از جمله امکاناتی که این شبکه در اختیار پژوهشگران قرار می‏دهد از جمله: همکاری مؤثر و کارآمد با یکدیگر، معرفی محقق از طریق پروفایل دانشگاهی، شبکه‏ سازی و برقراری ارتباط، روزآمد ماندن، فعالیت روی پروژه ‏های مشترک، دنبال کردن مقالات دیگران و خود، دنبال کردن سؤال‏ها و پاسخ‏ها، مقایسه پاسخ‏ها و ارجاع‏ های مقالات اشاره نمود. ریسرچ ‏گیت را در ردیف سایت‏های آگاهی‏ رسانی پژوهشی دسته‏ بندی نموده ‏اند. این سایت‏ها، امکاناتی جهت به روز ماندن محقق در ارتباط با اخبار شبکه و زمینه پژوهشی وی، اجازه ساخت پروفایل تخصصی، دستیابی به اطلاعاتی در مورد علائق و کارهای جاری محقق و همچنین ردیابی کاربران دیگری که در زمینه فعالیت وی کار می‏کنند را امکان‏ پذیر می‏سازند.

 شبکه اجتماعی چیست؟

شبکه اجتماعی، ساختاری اجتماعی است که از گره‏های متشکل از افراد یا سازمان‏ها تشکیل شده است.

شبکه های اجتماعی انواع مختلفی دارند که عبارت است از:

1. شبکه‏ های اجتماعی عمومی: اعضای آن اشخاص عادی جامعه می‏باشد و امروزه طرفداران بسیاري دارد، همچون فیس‏بوک، توئیتر و غیره.
2. شبکه‏ های اجتماعی تخصصی: بیشتر توسط پژوهشگران، محققان و دانشگاهیان و حول رشته ‏هاي گوناگون شکل می‏گیرد.

قابلیت‏های ریسرچ‏ گیت

ریسرچ ‏گیت برای اعضاء خود، شماری از ابزارها و امکانات جهت همکاری‏های علمی جهانی، فراهم می‏کند. ثبت‏ نام در این شبکه رایگان است. این شبکه محدود به یک رشته موضوعی خاص نیست و محققان از همه رشته‏ ها می توانند در این شبکه ثبت‏ نام کنند. بعد از ثبت‏ نام، محقق می‏تواند عناوین تألیفات، زمینه‏ های علاقه‏ مندی و مهارت خود را از طریق پروفایل تخصصی خود با سایر محققان به اشتراک بگذارد. این شبکه دارای ارتباط با دیگر شبکه‏ های اجتماعی مانند فیسبوک، توئیتر و لینکدین است، بنابراین هر فرد می‏تواند از طریق پروفایل موجود در این شبکه‏ ها با ریسرچ‏ گیت نیز ارتباط برقرار کند.

از دیگر قابلیت‏های این شبکه، عضویت محققان در گروه‏های تخصصی و ایجاد گروه‏های موضوعی جدید است. گروه های تخصصی تحت عنوان Projects وجود دارند. محققان می توانند با توجه به زمینه پژوهشی خود، گروه‏هایی که در شبکه موجود است عضو شوند و با اعضاء این گروه‏ها به بحث و تبادل نظر بپردازند. محدودیتی نیز برای تعداد گروه‏هایی که محقق می‏تواند عضو شوند وجود ندارد.

گاهی امکان دارد چند محقق تمایل داشته باشند تا به صورت خصوصی با هم روی موضوعی کار کرده و به بحث و تبادل نظر با یکدیگر بپردازند. این ویژگی از طریق امکان تشکیل یک گروه خصوصی در شبکه ریسرچ‏گیت امکان پذیر می‏گردد. محقق با ساخت یک Project، از افرادی که تمایل دارند با ایشان روی پروژه مورد نظر به صورت مشارکتی فعالیت کنند دعوت به کار می‏کند. این دعوت با فرستادن یک پیغام انجام می‏گیرد. بعد از ساخت یک گروه خصوصی افراد می‏توانند بدون محدودیت زمانی و مکانی به صورت مشارکتی روی پروژه کار کرده و به اشتراک اطلاعات با یکدیگر بپردازند.

جستجوی مشاغل تحقیقاتی و کنفرانس در زمینه کاری محقق، از دیگر امکانات این شبکه برای محققان است. در بخش وقایع، محقق می‏تواند به اطلاعات کنفرانس‏ها، جلسات، کارگاه‏ ها و … که بر حسب موضوع طبقه‏ بندی شده است دسترسی داشته باشد.

امکان جستجو بر اساس نام محقق، نام سازمان و موضوع در این سامانه وجود دارد. ریسرچ‏ گیت، موتور جستجوی معنایی خود را توسعه داده به این صورت که اجازه جستجوی همزمان در چندین بانک اطلاعاتی همچون پاب‏مد را فراهم می کند، به گونه‏ای که امکان مشاهده چکیده و همچنین دانلود متن کامل مقالات وجود دارد.

تعریف عملیاتی

تعداد مقالات: مجموع تعداد مقالات بارگذاري شده توسط محقق در پروفایل هر محقق است.

رتبه‏ ي ریسرچ گیت: نمره‏ اي است که شبکۀ ریسرچ گیت توسط الگوریتم مخصوص به خود، به هرمحقق، دانشگاه یا مؤسسه اختصاص می دهد. چهار فاکتور براي تعیین میزان این نمره حائز اهمیت می‏باشد؛ سؤالات، پاسخ ها، دنبال کنندگان و تألیفات.

دنبال شوندگان: مجموع تعداد کاربرانی است که کاربر آن ها را تأیید می کند. منظور از دنبال شدن، پیگیري فعالیت هاي سایر محققان توسط کاربر است.

دنبال کنندگان: مجموع تعداد کاربرانی است که کاربر را دنبال می کنند. منظور از دنبال کردن، پیگیری فعالیت‏ها است.

تعداد مشاهده: مجموع تعداد دفعاتی است که مقالات هر محقق مشاهده می‏شود.

تعداد دانلود: مجموع تعداد دفعاتی است که مقالات هر محقق دانلود می‏شود.

تعداد استناد به مقالات: مجموع تعداد دفعاتی است که به مقالات هر محقق استناد می‏شود.

راهنمای ثبت نام در ریسرچ گیت

برای ثبت نام در سامانه ریسرچ‏ گیت ابتدا وارد آدرس زیر شوید:

https://www.researchgate.net

با این آدرس وارد صفحه زیر می شویم که شروع مرحله ثبت نام این سامانه است. با کلیک بر روی گزینه Join for free وارد صفحه دوم این سامانه می شویم.

در صفحه شروع، خود سامانه تعداد محققانی که از این شبکه اجتماعی استفاده می‏کنند را نشان می‏دهد. برای ثبت نام ابتدا باید نوع کاربری براساس فعالیت پژوهشی و وابستگی مشخص شود. کاربرانی که دانشگاهی یا محقق هستند گزینه Academic or Student را باید انتخاب کنند، اگر شخصیت دولتی دارند گزینه Corporate ,government ,or NGO ، کاربران پزشک Medical و کاربرانی که محقق نیستند گزینهNot a researcher  را می‏توانند انتخاب کنند.

در مرحله سوم اسم دانشگاه و دانشکده وارد می شود. مطابق تصویر زیر:

مرحله چهارم وارد کردن نام و نام خانوادگی، ایمیل و پسورد دانشگاه است.

با انجام دادن این مرحله ثبت نام پایان یافته و وارد صفحه دیگری از سامانه می‏شویم امکان تایید نوشتارهای مختلف نام نویسنده در مقالات، پیدا کردن نام‏ های مشابه پژوهشگران که جزو نویسندگان مقالات است را فراهم می‏کند. در این قسمت نام محقق نشان داده می شود چنانچه  اطلاعات و حوزه کاری این محقق با نام کاربر هم‏خوانی دارد اگر این اسم همان نام محقق است گزینه I am the auther را انتخاب می‏کنیم اما اگر کاربری شخصیت پژوهشی باشد ولی با این اسم هم‏خوانی نداشته باشد گزینه This is not me را انتخاب می‏کنیم تا سامانه اسم شخص دیگری را پیشنهاد دهد. همچنین در صورتی که کاربر فعالیت پژوهشی نداشته باشد می تواند با انتخاب گزینه Skip this step از این مرحله عبور کند.

در مرحله پنجم حوزه کاری انتخاب می‏شود. در این مرحله محقق حوزه‏ هایی که کار کرده است یا در آن تخصص دارد انتخاب می کند. بعد از انتخاب حوزه کاری مهارت‏ ها و تجربه‏ ها مشخص می شود. در این مرحله محقق مشخص می‏کند که برای انجام چه کارهایی مهارت دارد و می‏تواند در چه پروژه‏ هایی شرکت کند.

بعد از انجام این مرحله اگر محقق علاقه مند به آپلود عکس پروفایل خود باشد می‏تواند آن را انتخاب کند در غیر این صورت گزینه Skip the step را انتخاب می کنیم. بعد از اتمام این مراحل ایمیل فعال سازی اکانت محقق به آدرس ایمیلی که با آن در مرحله اول ثبت نام شده است ارسال می شود، با مراجعه به ایمیل خود و انجام فعال سازی می توانید با یوزر و پسورد خود وارد سامانه ریسرچ‏ گیت شوید. زمانی که شما در ایمیل خود روی گزینه فعال سازی کلید می کنید وارد صفحه پروفایل ریسرچ‏ گیت خود می‏شوید. اگر محقق مقاله یا پروژه آپلود شده در این سامانه داشته باشد در صفحه پروفایل نشان داده می شود وسوالاتی مربوط به آن پروژه پرسیده می‏شود ازجمله آیا این مقالات از یک پروژه بوده‏اند با توجه به کلمات کلیدی که برای آن مقاله‏ ها استفاده شده است که اگر از یک پروژه باشند به آن سوال پاسخ مثبت داده و نام پروژه را وارد نمائید. سوال بعدی از محقق می پرسد که چه کسانی در این پروژه همکاری داشته‏ اند؟ سوال‏های متفاوتی از محقق پرسیده می شود.

در قسمتی از صفحه پروفایل محقق، اشخاصی که زمینه کاری یکسان یا دانشگاه یکسانی با محقق دارند و با محقق تطابق بیشتری دارند نشان داده می‏شود که محقق می‏تواند با دنبال کردن آنها از کارها و پروژه‏های آن مطلع شده یا با آنها همکاری کند.

در صفحه اصلی سامانه ریسرچ گیت مواردی از جمله اینکه کدام شخص مقاله شما را بیشتر مطالعه کرده نشان می‏دهد. همچنین افرادی که مقاله‏ ها یا پروژه‏ هایی را به این سامانه اضافه کرده‏ اند را نشان می دهد. این افراد بیشتر از همکاران شما بوده یا حوزه مطالعاتی این اشخاص شبیه به حوزه موضوعی شما است.

محقق می تواند این مقالات را مشاهده کند(View) یا درخواست متن کامل آن را بدهد (Request full-text). اگر می‏خواهیم مقاله مورد نظر رو دنبال کنیم می‏توانیم آن را”Follow” کنیم. یا آن را برای همکاران خود بفرستیم (Share) و در کنار آن نیز پیامی برای شخص مورد نظر ارسال کنیم.  در این صفحه همچنین ممکن است شخصی مقاله‏ای را برای ما توصیه کرده باشد که در این صورت ما می توانیم آن را در صفحه خود مشاهده کنیم. این نکته قابل توجه است که هر مقاله ای که دنبال می شود و یا به شخص دیگری توصیه می شود اهمیت و اعتبار آن مقاله را بالا می برد.

از جمله اطلاعات مهمی که این سامانه در صفحه اصلی محقق ارائه می‏دهد این نکته است که کدام محقق بیشترین استناد را در ماه گذاشته داشته است. می توانید با مراجعه به پروفایل این شخص اطلاعات مربوط به تعداد مقالات و پروژه‏ ها، تعداد استنادها، تعداد خواننده‏ های مقالات این شخص و زمینه‏ های مورد مطالعه و علاقه این شخص را مشاهده کنید. در آپلود مقاله ‏ها  توجه به موضوع کپی رایت ضروری است چرا که این امکان وجود دارد که مجله‏ای که مقاله در آن به چاپ رسیده این مقاله را پولی در اختیار خواننده قرار می دهد و نویسنده اجاره آپلود آن را در این سامانه ندارد. نکته دیگر در مورد آپلود مقاله این است که محقق می تواند مقاله را در این سامانه آپلود کند ولی این مقاله را فقط برای همکاران خودش دسترس پذیر کند.

همچنین مبحث دیگر در این شبکه اجتماعی”preprints” است که این امکان را برای محقق فراهم می کند که اگر مقاله‏ای برای انتشار در مجله‏ ای در دست تحریر دارد آن را قبل از ارسال برای داوری آن مجله مقاله را در این قسمت از سامانه قرار دهد تا افراد در مورد آن انتقادات یا پیشنهادهایی خود را ارائه دهند. با انتخاب گزینه Next می‏توانید مقالات قرار داده شده در این قسمت را مشاهده کنید. در صفحه اصلی این سامانه مقاله‏ای با توجه به حوزه کاری شما به شما پیشنهاد داده می‏شود (Suggested for you) که می توانید آن را مشاهده، توصیه و یا به اشتراک بگذارید. همچنین به شما پیشنهاد می‏دهد که نویسنده‏ای عضو این سامانه نیست او را به این سامانه دعوت کنید. ممکن است از همکاران شما پروژه‏ای را فالو کرده باشد، آن را در صفحه اصلی شما نشان می‏دهد و می‏تواند برای شما نیز مهم باشد می‏توانید سوالات خود را در رابطه با این پروژه مطرح کنید.

پروفایل محققان

1. Overview: پروژه‏های در حال انجام، پروژه‏هایی که در آینده انجام خواهد شد، تعداد استنادهای دریافتی محقق.
2. Contribution: در این قسمت از پروفایل محقق، موارد زیر قابل مشاهده است:
   • تعداد پروژه‏های محقق،
   • تعداد مقالات محقق،
   • تعداد مقالات برای کنفرانس‏ها،
   • تعداد متن کامل مقالات،
   • تعداد پوسترها،
   • تعداد سوالات،
   • تعداد پاسخ‏ها.
3. Info: این قسمت حوزه‏های مطالعاتی، فالورهای این شخص و اشخاصی که این شخص دنبال می کند را نشان می دهد.
4. Stats: در این بخشReads, Citation, Recommendations به صورت نمودار براساس تاریخ نشان داده می‏شود. این قسمت تنها در پروفایل خود نویسنده یا محقق برای خود شخص قابل مشاهده است.
5. Scores: شبکه اجتماعی ریسرچ‏گیت شاخص ارزیابی به عنوان “RG Score” دارد که به فعالیت داخلی محقق در این سامانه از جمله تعداد مقاله‏ ها و انتشارات محقق، تعداد فالورها، تعداد سؤال‏ها و پاسخ‏های محقق بستگی دارد.

شاخص h-index از دیگر شاخص‏هایی است که در این قسمت از سامانه ریسرچ‏گیت می توان مشاهده کرد. این شاخص ابتدا به صورت کلی سپس بدون در نظر گرفتن خود استنادی (Self-Citations) مصاحبه می شود.

6. Research Interests: مقاله‏هایی که محقق مورد نظر آن را به همکاران خود توصیه کرده‏ (Recommendations) و یا مقاله‏ای را دنبال کرده است در این قسمت نشان داده می شود.

در تب Questions می توانید سوال‏ها و پاسخ‏هایی که مطرح شده و سوالاتی که خودتان مطرح کردید را مشاهده کنید اگر سوالاتی مد نظرتان بود می توانید آن را دنبال کنید. در این بخش فیلتری برای سؤالات وجود دارد که با توجه به نیاز محقق می‏تواند هر کدام از آن‏ها را انتخاب کند.

از دیگر قسمت‏های شبکه اجتماعی ریسرچ‏گیت پیدا کردن شغل است که با توجه به پروفایل و رزومه محقق در بخش Jobs مطرح می شود. زمانی که پروفایل شخص کامل‏تر باشد امکان بیشتر برای محقق فراهم می شود که اگر شغلی متناسب با رزومه او وجود داشته باشد به محقق پیشنهاد می شود.

پیام‏ رسان وقایع مربوط به پروفایل شما را اطلاع ‏رسانی می‏کند.

این قسمت درخواست‏های که از محقق شده است نمایش می‏دهد.

در شبکه اجتماعی ریسرچ‏گیت با توجه توجه قانون کپی رایت مقالاتی باید آپلود شوند که مجله منتشر کننده آن مقاله را دسترسی آزاد قرار داده است در غیر این صورت محقق می‏تواند مقاله‏ را برای همکاران خود قابل مشاهده کند.

مبحث مهم دیگر در این سامانه ایجاد پروژه هست که محقق می تواند پروژه خود را در این سامانه تعریف کند افراد بیشتری از پروژه آگاهی پیدا می کنند در مورد آن سوال‏ها و پاسخ‏هایی مطرح می شود که به قوی‏تر شدن پروژه کمک می کند. هر چه قدر اطلاعات بیشتری در مورد پروژه در اختیار سایر محققین قرار داده شود و پروژه توسط افراد بیشتری توصیه شود به اهمیت پروژه افزوده شده و امکان جلب حمایت‏های مالی را نیز فراهم می‏کند.

منابع

• بتولی، زهرا (1392). قابلیت‏های شبکه اجتماعی ریسرچ‏گیت برای پژوهشگران. گفتمان علم و فناوری، 1(2): 59-68.
• محمدزاده، فاطمه (1395). ریسرچ‏گیت. مهر1395، از دانشگاه تهران
• https://www.researchgate.net/publication/311899845_amwzsh_astfadh_az_shbkh_ajtmay_rysrch_gyt